Endoskopska Operacija Vena
Endoskopska operacija vena SEPS (Subfascial Endoscopic Perforator Surgery)
Osamdesetih godina dvadesetog veka dolazi do razvoja endoskopske hirurške tehnike kao minimalno invazivnoj hirurškoj proceduri u lečenju pacijenata, prvenstveno u abdominalnoj hirurgiji. Sa tehničko-tehnološkim napretkom u oblasti endoskopske hirurgije uporedo se razvijala i ova tehnika u venskoj hirurgiji.
Kraj XX i početak XXI veka, u endoskopskoj hirurgiji vena je obeležio veliki broj objavljenih radova sa brojnim studijama gde je vršena komparacija SEPS metode sa brojnim otvorenim hirurškim tehnikama u lečenju hroničnih venskih ulkusa, kao i sa nehirurškim metodama lečenja venskog ulkusa (medikamentozna i kompresivna terapija).
Sa pojavom novih termo-ablacionih i hemijsko-ablacionih tehnika u venskoj hirurgiji, SEPS kao hirurška tehnika je izgubila na značaju.
Međutim javlja se sve veći broj pacijenata sa izolovanom patologijom insuficijencijom venskih perforatora potkolenica, više godina nakon minimalnoinvazivnih endoluminalnih operacija glavnog stabla VSM i sa izrazenom lipodermatosklerozom kože i ulkusima potkolenica.
Venski perforatori mogu biti direktni i indirektni, i predstavljaju komunikaciju izmedju dubokog i površnog venskog sistema.Mnogobrojnim studijama i radovima dokazano je da ukoliko se njihov prečnik proširi na preko 2 mm, valvularni aparat postaje insuficijentan, te se krv koja normalnim tokom ide iz površne u duboke vene, preusmerava i ide iz dubokog venskog u površni venski sistem. Kako je pritisak u dubokim venama daleko veći tako se isti prenosi na površne vene i nastaju varikoziteti.
Postoji veliki broj perforantnih vena potkoleno i natkoleno, ali je za razvoj recidivnog varikoznog sindroma, lipodermatoskleroze i venskog ulkusa, najbitnija grupa medijalnih potkolenih perforantnih vena sa nazivom Cocket po autoru koji ih je i pronašao. Usled insuficijencije Cocket perforatnih vena potkolenice dolazi do pojave varikoznog sindroma potkolenica, površne vene ne mogu da prihvate i podnesu novonastali pritisak krvi u njima. Zbog toga dolazi do transudacije krvi u okolno potkožno tkivo, do hronične zapaljenske reakcije potkože i od stvaranja lipodermatoskleroze. Hemoglobin prelazi u hemosiderin i koža dobija tamniju prebojenost. Koza i potkožno tkivo usled lipodermatoskleroze postaje istanjena, i lako dolazi do njenog oštećenja i stvaranja venskih rana-ulceracija. Takve rane ukoliko se ne tretiraju adekvatno, predstavljaju ulazno mesto za prodor bakterija im nastanka moguće sistemske infekcije. Venski ulkusi jako teško zarastaju i imaju tendenciju da se šire cirkumferencijom potkolenive.
Postoji veliki broj perforantnih vena potkoleno i natkoleno, ali je za razvoj recidivnog varikoznog sindroma, lipodermatoskleroze i venskog ulkusa, najbitnija grupa medijalnih potkolenih perforantnih vena sa nazivom Cocket po autoru koji ih je i pronašao. Usled insuficijencije Cocket perforatnih vena potkolenice dolazi do pojave varikoznog sindroma potkolenica, površne vene ne mogu da prihvate i podnesu novonastali pritisak krvi u njima. Zbog toga dolazi do transudacije krvi u okolno potkožno tkivo, do hronične zapaljenske reakcije potkože i od stvaranja lipodermatoskleroze. Hemoglobin prelazi u hemosiderin i koža dobija tamniju prebojenost. Koza i potkožno tkivo usled lipodermatoskleroze postaje istanjena, i lako dolazi do njenog oštećenja i stvaranja venskih rana-ulceracija. Takve rane ukoliko se ne tretiraju adekvatno, predstavljaju ulazno mesto za prodor bakterija im nastanka moguće sistemske infekcije. Venski ulkusi jako teško zarastaju i imaju tendenciju da se šire cirkumferencijom potkolenive.
U osnovi uz adekvatan lokalni hirurški tretman, lekove i kompresivnu terapiju neophodno je ukloniti i patofiziološki razlog nastanka lipodermatoskleroze i venskih ulkusa.
Klasična hirurgija kao i druge minimalno invazivne hirurške procedure podrazumevaju pristup Cocket perforantnim venama ili u regiji samog ulkusa ili na mestu gde je koža već izmenjena. Na taj način moguće je proširiti infekciju ili stvoriti nove rane.
SEPS kao hirurška tehnika u lečenju ovakvih pacijenata kao bezbedna i sigurna procedura zauzima značajno mesto.
U osnovi SEPS endoskopskom procedurom se na mestu potkolenice gde je koža zdrava (obično 5-10 cm ispod kolena) pristupi prostoru ispod mišićne fascije. Nakon plasiranja dva porta, i insuflacijom gasa ispod fascije, uz pomoć endoskopske kamere koja se uvede kroz jedan port, pristupa iznutra obolelim perforantnim venama. Kroz drugi port koji se naziva radni, pristupi se instrumentom za okluziju bolesnih vena (ligašur, klips aplikator...). Nakon verifikacije bolesnih perforantnih vena učini se okluzija istih i na taj način se ukloni patofiziološki mehanizam koji dovodi do nastanka lipodermatoskleroze ili venskih rana. Pri tome se u potpunosti očuva integritet dubokog venskog sistema, za razliku od termoablacione ili hemijskoablacione tehnike gde postoji rizik od duboke venske tromboze.
Sama procedura se izvodi u analgosedaciji, koju vodi specijalista anesteziolog i potpuno je bezbolna i sigurna za pacijenta. Sat vremena nakon završene procedure pacijent se otpušta na dalje kućno lečenje uz savet za fizičke aktivnosti i redovne kontrolne preglede. Takodje savetuje se pacijentima i promena životnih navika kao i redukcija telesne težine ukoliko postoji gojaznost.
Poželjno je da pacijent nosi elastičnu kompresivnu graduisanu bandažu sve dozarastanja ulkusa, uz naravno svakodnevne lokalne hirurške tretmane.
